QUẺ 192
Lầu mai vựa rúc còi sương (867)
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài (425)
GIẢI:
Lầu mai vừa rúc còi sương: Buổi sáng sương sớm, lính canh trên lầu rúc còi báo hiệu một ngày mới. Câu này ở đoạn Kiều bán mình chuộc cha. Lúc này, tâm trạng của Kiều rất đau khổ, muốn tự tử.
Trông ra ác đã ngậm gương non đoài: Ác là con quạ trượng trưng cho mặt trời sắp lặn về hướng Tây. Câu này ở đoạn Kiều và Kim Trọng lần đầu hẹn hò. Hạnh phúc khiến Kiều và Kim Trọng thấy thời gian trôi qua quá nhanh.
Sáng sương mờ phủ, khi ánh mặt trời lên thì sương tan, đến chiều thì mặt trời lại lặn về phương Tây. Diễn tả cảnh trí trong một ngày, và hình ảnh mặt trời mọc rồi lặn. Đó là một vòng tuần hoàn của đất trời, ngày và đêm luân phiên, bốn mùa thay đổi. Đời người cũng là một vòng tuần hoàn của khổ vui. Khổ đến vui đi, khổ đi vui đến.
Quẻ này cụ Nguyễn Du ngụ ý rằng, trong vòng tuần hoàn của ngày vàđêm, bên cạnh đó là những trải nghiệm ở xung quanh như sương mờ buổi sáng mai, như tiếng còi báo hiệu... Cũng vậy, trong vòng tuần hoàn của buồn và vui, là những trải nghiệm thâm thuý nâng tâm trí ta lên một nhận thức cao hơn so với các loài khác. Không có gì là không có giá trị của nó cả, cho nên không phải chỉ biết vui mà không biết buồn. Buồn có giá trị của buồn, vui có giá trị của vui. Đời người phải có vui có buồn. Và phải luôn ghi nhớ, vui buồn cũng như ngày đêm, đó là vòng tuần hoàn tất yếu không thể thiếu, bởi vậy không nên lo lắng, không nên sợ hãi. Vòng tuần hoàn thì có đến có đi. Vậy nên không cần nắm giữ cũng không cần xua đuổi. Sống thật bình yên và tiếp nhận việc đến hay đi. Hãy sống thật tự do nhé.